پاسخ:

برخي مي‌گويند موضوع غيبت امام زمان (عليه السلام) ساخته برخي از اصحاب خصوصا عثمان بن سعيد (نايب اول امام زمان عليه السلام) است

در حالی که بر اساس روایات شیعه، اولین كسانی كه به موضوع غيبت امام زمان (عليه السلام) اشاره كرده‌اند، شخص رسول گرامي اسلام (صلي الله عليه و آله) و سپس امير المومنين (عليه السلام) و ساير امامان بوده‌اند. آنان غيبت حضرت مهدی را پيش بيني كرده و وقوع آن را به مردم گوشزد كرده‌اند.

به عنوان نمونه، پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) در این باره می‌فرمایند:

«سوگند به خدايي كه مرا براي بشارت برانگيخت، قائم فرزندان من بر طبق عهدي كه به او مي‌رسد غايب مي‌شود، به طوري كه بيشتر مردم خواهند گفت: خداوند به آل محمد نيازي ندارد و ديگران در اصل تولد او شک مي‌كنند، پس هر كس زمان غيبت را درک كرد بايد دينش را نگهداري كند ...» [1]

اصبغ بن نباته نیز از اميرالمومنين (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود:

«آگاه باشيد كه آن جناب به طوري غايب مي‌شود كه شخص نادان خواهد گفت: خدا به آل محمد احتياجي ندارد. [2]

امام صادق (عليه السلام) هم می‌فرمایند:

«اگر خبر غيبت امام خود را شنيديد، انكار نكنيد.» [3]

لذا موضوع غيبت امام زمان (عليه السلام) آن چنان بين شيعيان شايع و رايج بود كه شعرا در شعرهايشان و مولفان در كتاب‌های خود، به آن پرداخته‌اند. از جمله كساني كه قبل از ولادت امام زمان (عليه السلام) در مورد غيبت حضرت مهدي (عليه السلام) تاليف داشته‌اند عبارتند از:

1- علي بن حسن بن محمد طائي طاطري از اصحاب موسي بن جعفر (عليهماالسلام) [4]

2- علي بن عمر اعرج كوفي از اصحاب موسي بن جعفر (عليهما السلام) [5]

3- ابراهيم بن صالح از اصحاب موسي بن جعفر (عليهما السلام) [6]

4- حسن بن علي بن ابي حمزه معاصر امام رضا (عليه السلام) [7]

5- عباس بن هشام ناشري اسدي از اصحاب امام رضا (عليه السلام ) [8]

6- علي بن حسن بن فضال از اصحاب امام هادي و عسكري (عليهماالسلام) [9]

7- فضل بن شاذان نيشابوري از اصحاب آن دو امام (عليهماالسلام) [10]

پي‌نوشتها:

[1]. اثباة الهداية، ج 6، ص386.

[2]. اثباة الهداية، ج 6، ص393.

[3]. اثباة الهداية، ج 6، ص350.

[4]. رجال نجاشي، ص193.

[5]. رجال نجاشي، ص194.

[6]. رجال نجاشي، ص28.

[7]. رجال نجاشي، ص28.

[8]. رجال نجاشي، ص215.

[9]. رجال نجاشي، ص195.

[10]. همان.

منبع: موعود شناسي و پاسخ به شبهات، علي اصغر رضواني، انتشارات مسجد مقدس جمكران

پاسخ:

سفير چهارم شيخ جليل ابوالحسن علي بن محمد سَمَري است. تاريخ ولادت او مشخص نيست ولي براي اولين بار به عنوان يكي از اصحاب امام عسكري (عليه السلام) شناخته شده است، [1] كه در بغداد با اشاره حسين بن روح از طرف امام زمان (عليه السلام) متصدي امر سفارت شد.

در مورد سفارت او خبر معيني نرسيده و تنها اين مطلب را مي‌توان با تسالم و اتفاقي كه در بين شيعيان درباره سفارت او بوده كشف نمود و اين موضوع را مي‌توان در نتيجه، كاشف از ابلاغي دانست كه از طرف امام زمان (عليه السلام) به حسين بن روح شده است.

او وظايف خود را در امر سفارت از هنگام وفات حسين بن روح به مدت سه سال ادامه داد. وي گر چه همانند ديگران مورد وثوق و اطمينان بود ولي همانند آن سه سفير فعاليت گسترده‌اي نداشته است و اين امر بعيد به نظر نمي‌رسد زيرا در آن سالها مملكت اسلامي پر از ظلم و جور و خونريزي‌ها و درگيري‌هایی بوده است، اموري كه با برنامه‌هاي فرهنگي و اجتماعي منافات داشت و اين خود به تنهايي مي‌تواند تاثيرگذار در انقطاع سفارت بعد از وفات او و عزم امام (عليه السلام) بر انقطاع و شروع غيبت كبری نيز باشد و لذا چند روز قبل از وفاتش توقيعي را از امام (عليه السلام) دريافت مي‌كند كه حضرت در آن خبر از انتهاي غيبت صغری و عهد سفارت با مرگ او مي‌دهد و او را از وصيت كردن به سفارت براي بعد از خودش منع مي‌نمايد. [2]

راوي مي گويد بعد از شش روز از صدور اين توقيع به خدمت علي بن محمد رسيديم در حالي كه در حال احتضار بود. به او عرض شد: وصي تو كيست؟ فرمود:

«براي خدا امري است كه او رساننده آن است» اين را گفت و از دار دنيا رحلت نمود.

پي‌نوشت‌ها:

[1]. رجال، شيخ طوسي، ص 400.

[2]. ابن بابویه،  كمال الدين، ص 516؛ اعلام الوري، ص 445.

منبع: موعود شناسي و پاسخ به شبهات، علي اصغر رضواني، انتشارات مسجد مقدس جمكران

پاسخ:

از تاريخ به دست مي‌آيد كه امام زمان (عليه السلام) به جز چهار سفير معروف، وكلايي نيز داشته است كه در اطراف ممالک و شهرهاي اسلامي مشغول به انجام وظيفه بوده‌اند. ولي بين سفيران و وكيلان دو فرق اساسي وجود داشته است:

الف: سفير با امام زمان (عليه السلام) به طور مستقيم مواجهه داشته و او را به طور شخصي مي شناخته است، در حالي كه وكلا اين چنين نبوده‌اند و ارتباطشان با حضرت از طريق سفيران انجام مي‌گرفت.

ب: مسئوليت سفير عمومي بود و شامل تمام شيعيان مي‌شد، ولي مسئوليت وكيل در محدوده منطقه خودش بود.

منبع: موعودشناسي و پاسخ به شبهات، علي اصغر رضواني، انتشارات مسجد مقدس جمكران