پاسخ:

در قرآن كريم در اين باره آيه‌اي وجود ندارد؛ ولي رواياتي كه درباره مكان و مسكن حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، وارد شده، چند دسته است:

1. برخي از آنها محل خاصي را تعيين نمي‌كند و جايگاه و مكان حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را در بيابان‌ها و كوه‌ها معرفي مي‌كند. حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف)، مي‌فرمايد: «فرزند مهزيار! پدرم امام حسن (عليه السلام) از من پيمان گرفت... و فرمان داد كه براي سكونت، كوه‌هاي سخت و سرزمينهاي خشک و دور دست را برگزينم». [1]

2. دسته‌اي دیگر از روايات، منطقه خاصي را به عنوان سكونت آن حضرت تعيين مي‌كنند که از جمله می‌توان به مدينه و پيرامون آن، مكّه و پيرامون آن، مانند «رضوي» و «ذي طوي» اشاره نمود. چنان كه امام باقر (عليه السلام) مي‌فرمايد: «امام زمان (عليه السلام) را غيبتي است در بعضي از دره‌ها و به منطقه «ذي طوي» اشاره كرد.»[2]

3. برخي از روايات ديگر نيز مانند دسته اول جايگاه خاصي را نام نمي‌برد ولي از وي به عنوان فردي كه با مردم حشر و نشر دارد و به گونه ناشناس زندگي مي‌كند، نام برده است. [3]

به نظر مي‌رسد، اصل اولي كه با عقل و عرف سازگار است، زندگي به شيوه عادي و معمولي است؛ زيرا اين گونه زندگي حساسيت برانگيز نيست و براي حضرت نيز، آسان‌تر و طبيعي‌تر است. البته اين منافات ندارد كه آن حضرت در بيشتر وقت‌ها، و يا در روزگار ويژه، در مكّه و مدينه حضور داشته باشد. طبيعي است كه گاهي شرايطي پيش آيد كه زندگي معمولي خطرآفرين شود و با فلسفه غيبت منافات داشته باشد. در اين صورت، دوري گزيدن از جامعه ضروري مي‌نمايد.

4. در آيات قرآن و نيز روايات، درباره جزيره خضراء چيزي يافت نشد. علامه مجلسي (رحمه الله) در بحارالانوار بابي دارد به نام «باب نادر در ذكر كسي كه امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را در غيبت كبري ديده است»؛ در اين باب مطالبي را به نقل از رساله‌اي كه مشهور به قصه جزيره خضراء است آورده و سپس خود وی آن قصه و روایت را نقد مي‌كند. در اين باره مي‌توانيد به كتاب مهدي موعود، ترجمه جلد 13 بحارالانوار، تأليف آقاي علي دواني و جزيره خضراء افسانه يا واقعيت، علامه سيد جعفر مرتضي عاملي، مراجعه كنيد.

پي‌نوشت‌ها:

[1]. ر.ک: بحارالانوار، مرحوم مجلسي، ج 52، ص 12، داراحياءالتراث العربي.

[2]. همان، ص 341.

[3]. همان، ص 154.