در این سوره هفت آيه پیرامون مهدویت وجود دارد که در ادامه آنها را بیان مینماییم.
«و نادي أصحاب الاعراف يعرفونهم بسيماهم قالوا ما أغني عنكم جمعكم و ما كنتم تستكبرون» [1]
«و اصحاب اعراف، مرداني (از دوزخيان را) كه از سيمايشان آنها را ميشناسند، صدا ميزنند و ميگويند: ديديد كه گردآوري شما (از مال و ثروت و زن و فرزند) و تكبرهاي شما به حالتان سودي ندارد؟»
حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه ) و آباء طاهرينش، اصحاب اعراف هستند، امام صادق (عليه السلام) فرمود: ابن كوا آمد خدمت حضرت اميرالمومنين (صلوات الله عليه) و از حضرت تفسير اين آيه «و نادي اصحاب الاعراف...» را پرسيد. حضرت فرمود: اعراف ماييم و ما انصار و ياري كننده خودمان را به سيما و صورتشان ميشناسيم و ماييم اعرافي كه خداي سبحان شناخته نميشود، مگر از مسير معرفت ما و ماييم اعراف. خدا روز قيامت ما را بر صراط قرار ميدهد و داخل دوزخ نميشود، مگر آن كه ما را انكار كند و ما منكر او باشيم، خداي تعالي اگر ميخواست، خودش را به مردم ميشناساند، ليكن ما را باب شناسايي خود و راه و روش آن و جهتي كه از آن سو به او ميرسند قرار داد، پس كسي كه از ولايت، سرپيچي كند و يا غير ما را بر ما برتري دهد!، آنها از صراط بر كنارند ... . [2]
«هل ينظرون إلأ تاويله يوم يأتى تأويلة.» [3]
«آيا آنها انتظار دارند سرانجام تهديدهاى الهى را مشاهده كنند؟ روزى خواهد آمد كه اين امور انجام گيرد.»
روز تأويل آيات خواهد آمد و آن روز روز قيام قائم آل محمد (عجل الله تعالي فرجه ) مىباشد. [4]
«قال موسى بقوم! استعينوا بالله و اصبروا إن الارض لله يورثها من يشاء من عباده و العاقبة للمتقين.» [5]
«موسى به قوم خود گفت: از خدايارى جوئيد و استقامت پيشه كنيد، كه زمين از آن خدا است و آن را به هر كس بخواهد (و شايسته بداند) واگذار مىكند و سرانجام (نيک) براي برهيزگاران است.»
امام باقر (عليه السلام ) فرمودند: در كتاب على (عليه السلام ) چنين يافتيم كه پس از ذكر آيه «ان الارض لله يورثها...»، حضرت فرمودند: من و اهل بيتم، كسانى هستيم كه خداوند زمين را به ما منتقل ساخته و مائيم پرهيزگاران.» [6]
آرى وارثان حقيقى زمين و حاكمان بر آن، اينها هستند و آخرين جانشين آنها، حضرت مهدى (عجل الله تعالي فرجه الشریف) مىباشد.
«الذين يتبعون الرسول النبي الأمي- الى قوله- و ابتغوا النور الذي انزل معه اولئک هم المفلحون.» [7]
«آنها كه از فرستاده (خدا) پيامبر امى- تا- و از نورى كه با او نازل شده پيروى كردند آنان رستگارانند.»
امام صادق (عليه السلام ) فرمود: «نور» در اين آيه، على و امامان (عليهم السلام ) مىباشند. [8]
كسانى كه از اينها پيروى كنند و از دشمنانشان دورى جويند «هم المفلحون»، آنان رستگارند و در ظهور قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) به آنان بشارت نجات و رهايى داده خواهد شد. [9]
«و من قوم موسى أمة يهدون بالحق و به يعدلون.» [10]
«و از قوم موسى، گروهى راهنمايان به سوى حق مىباشند و حاكم به حق و عدالتند.»
عياشى از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده كه فرمود: «هم اهل الاسلام» و مفضل از آن حضرت روايت كرده درباره اين آيه شريفه «و من قوم موسى امة... » آنها بيست و پنج نفر هستند كه جزء اصحاب قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) هستند كه از پشت كوفه و در نسخه ديگر از پشت كعبه خارج مىشوند. [11]
حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) پيرامون «و به يعدلون»، فرمودند: بعضى از انبيا و سلف أمتهاى آنها در ركاب حضرت بقية الله حاضر خواهند شد و از اصحاب او خواهند بود. [12]
و نيز اميرالمؤمنين (عليه السلام) (در مورد آيه مذكور) فرمودند: آنها من و دوستانم و پيروانم مىباشيم.[13]
«و أوحينا الى موسى اذ استسقاه قومه أن اضرب بعصاک الحجر فانبجست منه اثنتا عشرة عينأ.»[14]
«به موسى وحى فرستاديم كه عصاى خود را بر سنگ بزن ناگهان دوازده چشمه از آن بيرون جهيد».
ابى حمزه ثمالى مىگويد: از امام صادق (عليه السلام) شنيدم که مىفرمود: الواح موسى نزد ماست، عصای موسى نزد ماست و ما وارثان پيغمبران مىباشيم و اين آيه در شأن ما نازل گرديده است. [15]
امام باقر (عليه السلام)، نیز درباره آيه شريفه «و أوحينا الى موسى» تا آخر مىفرمايد: بدرستى كه ظهور و قيام قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) در مكه خواهد بود و بعد از آن به سوى كوفه حركت مىكند، منادى ندا مىدهد (اى ياران امام زمان) كسى از شما با خود (طعام و شرابى) غذا و آبى حمل نكند، حضرت مهدى (عليه السلام )، حجر موسى بن عمران اعلا را با خود دارد و در هر منزلى كه وارد مىشوند (نياز به غذا و آب ندارد) از آن سنگ آبى روان خواهد شد، هر كس گرسنه و تشنه باشد از آن مىخورد و همه سير خواهند شد و اين حالت در تمام منزلگاههاى بين راه ادامه دارد تا از پشت كوفه وارد نجف شوند. [16]
«يسئلون! عن الساعه ايان مرسيها، قل إنما علمها عند ربي لا يجليها لوقتها الا هو ثقلت فى السموات و الارض لا تأتيكم الا بغتة.» [17]
«درباره قيامت از تو سؤال مىكنند كه وقوع آن در چه زمانى است؟ و بگو علمش نزد پروردگار من است و هيچكس جز او (نمىتواند) وقت آن را آشكار سازد، (اما قيام قيامت) حتي در آسمانها و زمين، سنگين (و بسيار پراهميت) است و جز به طور ناگهانى به سراغ شما نمىآيد.»
زراره بن اعين مىگويد: از امام باقر (عليه السلام) درباره ساعت در اين آيه سؤال كردم، حضرت فرمود: اين ساعت (ظهور) قائم است كه ناگهان قيام خواهد كرد. [18]
پينوشتها:
[1]. اعراف آيه 48
[2]. الف) قندوزی حنفی، ينابيع الموده ، ص 102 باب 29 - ب) تفسير فرات ابن ابراهيم كوفي ص 143
[3]. اعراف آيه 53
[4]. الف ) تفسير برهان ج 2 ص 23 - ب) غايه المرام ص 730
[5]. اعراف آيه 128
[6]. الف) تفسير نمونه ج 6 ص 312 - ب ) تفسير برهان ج 2 ص 27 - ج ) غايه المرام ص 72
[7]. اعراف آيه 157
[8]. تفسير صافي ج 2 ص 243
[9]. غايه المرام ص 730
[10]. اعراف آيه 159
[11]. الف) تفسير برهان ج 2 ص 42 - ب) غايه المرام ص 730
[12]. تفسير اطيب البيان ج 6
[13]. الف) ينابيع الموده ص 109 - ب) تفسير صافي ج 2 ص 244
[14]. سوره اعراف ، آيه 160
[15]. تفسير برهان ج 2 ص 41
[16]. تفسير اطيب البيان ج 6 ص 6
[17]. اعراف آيه 187
[18]. ينابيع الموده ص 428