تا كنون با توجه به روايات، 34 توصيه و پيام از پیامهای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به دولتمردان، مطرح شد و اينک در ادامه به برخی دیگر از آن پیامها اشاره می‌گردد:
35. عدالت در تقسيم بودجه:
وظيفه دولت اسلامى است كه بودجه كشور را بدون تبعيض بين تمام استان‌ها و نقاط كشور و بين افراد گوناگون تقسيم نمايد، همانگونه كه حضرت مهدى (عجل الله تعالي فرجه الشريف) چنين خواهد كرد.
در حديثى آمده است: «فيبعث الله عزوجل عند ذلک مهدينا... ارحمهم بالرعية و اعدلهم بالسويّة».[1] «خداى عزوجل در آن هنگام مهدى ما را مى‌فرستند... او كه از همه بيشتر به رعيت خود رحيم بوده و از همه بيشتر به طور مساوات عدالت را اجرا مى كند».
و در حديثى ديگر آمده است: «اذا قام قائم اهل البيت قسّم بالسويّة و عدل فى الرعية...»؛ «چون قائم اهل بيت قيام كند به طور مساوى بودجه را تقسيم كرده و در بين مردم به عدالت رفتار خواهد نمود...».
36 . ايجاد اشتغال:
دولتمردان وظيفه دارند تا براى مردم، شغل فراهم ساخته و آنان را به كار و كسب مشغول سازند تا از اين راه زندگى آبرومندانه‌اى را براى خود فراهم نمايند.
در حديثى از اميرمؤمنان حضرت على (عليه السلام) درباره حضرت مهدى (عليه السلام) چنين آمده است: «... يظهر صاحب الراية ... يمهّد الأرض ...»؛[2] «... صاحب پرچم ـ مهدى (عليه السلام) ـ ظهور مى‌كند ... و زمين را) براى كار كردن بر روى آن (آماده مى‌سازد ...».
37. خدمت بى‌منّت:
مسئولان و دولتمردان در نظام اسلامى نبايد در خدمتگذارى به مردم بر آنان منّت گذارند.
درباره حضرت مهدى (عليه السلام) از پيامبراکرم (صلي الله عليه و آله)، نقل شده كه فرمود: «يكون عند انقطاع من الزمان و ظهور الفتن رجل يقال له المهدى، عطاؤه هنيئا»؛ [3] «هنگام گذشتِ بخشى از زمان و ظهور فتنه‌ها مردى خواهد آمد كه به او مهدى مى‌گويند، عطاهاى او گواراست.»
گوارا بودن عطاى حضرت مهدى (عليه السلام) ممكن است كنايه از بى‌منت بودن آن باشد زيرا كه اگر كسى چيزى را با منت به شخصى دهد، براى او گوارا نخواهد بود.
38. برخورد قاطعانه:
دولتمردان در نظام اسلامى وظيفه دارند تا در مقابل منحرفان سرسختانه ايستاده و از سرزنش و ملامت ديگران نهراسند و تنها به فكر انجام وظيفه باشند.
حضرت مهدى (عليه السلام) با مخالفان و معاندان، در عصر غيبت و حتى با نزدیک‌ترين افراد به خود، مقابله كرد و شاهد اين موضوع كنار زدن عمويش از نماز خواندن بر بدن پدر بزرگوارش مى‌باشد.
ابوالاديان مى‌گويد: «هنگامى كه به خانه حضرت رسيدم، مشاهده كردم كه پيكر حسن بن على (عليهما السلام)، كفن پيچ است. جعفر جلو آمد تا بر جنازه برادرش نماز بگذارد، همين كه خواست تكبير نماز بگويد، كودكى گندم‌گون، با موهاى مجعد و دندان‌هايى باز از پشت پرده بيرون آمد و رداى جعفر بن على را كشيد و فرمود: «تاخّر يا عمّ، فأنا احقّ بالصلاة على ابى»؛ «كنار برو اى عمو، زيرا من سزاوارترم كه بر پدرم نماز بخوانم.»، جعفر در حالى كه رنگ صورتش تغيير كرده بود، كنار رفت. اين كودک جلو آمد و بر جنازه امام حسن عسكرى (عليه السلام) نماز گزارد و جنازه پدرش به خاک سپرده شد. آنگاه فرمود: «يا بصرى! هات جوابات الكتب التى معک»؛ «اى بصرى! جواب نامه‌هايى كه با توست را به من بده.» من هم آنها را به حضرت دادم.[4]
39. نژادپرستى ممنوع:
دولتمردان وظيفه دارند كه معيار انتخاب افراد را براى خدمتگذارى به مردم، نجابت و خيرخواهى قرار دهند و از نژادپرستى و قوم و خويش‌بازى در انتخاب افراد بپرهيزند همانگونه كه درباره حكومت حضرت مهدى (عليه السلام) نقل شده كه اصحاب و كارگزاران حضرت از ملّيت‌هاى مختلفند.
شيخ طوسى به سندش از امام باقر (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود: «يبايع القائم بين الركن و المقام ثلاثمائة و نيف، عدّة اهل بدر، فيهم من النجباء من اهل مصر و الأبدال من اهل الشام، و الأخيار من اهل العراق، فيقيم ما شاء الله ان يقيم»؛ [5] «بين ركن و مقام سيصد و اندى به عدد اهل بدر با قائم بيعت خواهند كرد، در ميان آنها نجيبانى از اهل مصر و ابدالى از اهل شام و اخيارى از اهل عراق وجود دارد، آنگاه دين را تا مقدار زمانى كه خداوند بخواهد بر پا خواهد داشت.»
40. مقابله با خائنان:
مسئولان بايد با خائنان به بيت المال مبارزه كنند، همان گونه كه حضرت مهدى (عليه السلام) در سطح گسترده دست به چنين اقدامى خواهد زد.
از امام على (علیه السلام) نقل شده كه فرمود: «... و ليطهرنّ الارض من كلّ غاش»؛ [6] «... هر آينه زمين را از هر حيله‌گر و خائنى پاک خواهد كرد.»
41. ساده زيستى:
مسئولان و دولتمردان نظام اسلامى بايد ساده‌زيست بوده و رعايت حال مستضعفان جامعه را بنمايند، همان گونه كه حضرت مهدى (عليه السلام) اگر چه جهان را فتح مى كند و تمام امكانات جهان به دست او مى‌رسد، خود ساده زيست است.
از حضرت امام صادق (عليه السلام) نقل شده كه فرمود: «فوالله ما لباسه الاّ الغليظ و لا طعامه الاّ الجشب»؛ [7] «به خدا سوگند! كه لباس حضرت غليظ و غذايش خشک است.»
پينوشتها :
[1]. مجلسی، بحارالانوار، ج 36، ص 307، باب 41 .
[2]. منتخب الأثر، ص 210.
[3]. مجلسی، بحارالأنوار، ج 51، ص 82و92.
[4]. ابن بابویه، كمال الدين، ص 475؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج 52، ص 67، ح 53.
[5]. مجلسی، بحارالأنوار، ج 52، ص 334.
[6]. مجلسی، بحارالأنوار، ج 51، ص 120.
[7]. الغيبة، نعمانى، ص 239.
منبع: ماهنامه امان، ش16
نویسنده: علی اصغر رضوانی
در قسمت‌هاي قبل با توجه به روايات برخي از درس‌ها و پيام‌هاي حضرت مهدي (عليه السلام) به دولتمردان را مطرح نموديم، اينک قسمت سوم اين پيام‌ها را پي‌مي‌گيريم.
27 ـ دستور به عمران و نيكي:
رئيس دولت اسلامي بايد به وزيران خود دستور دهد تا به مردم نيكي كرده و شهرها را آباد نمايند.
در حديثي آمده است «يُفرّق المهدي اصحابه في جميع البُلدان و يأمرهم بالعدل و الاحسان و يجعلهم حُكّاما في الأقاليم و يأمرهم بعمران المُدن»[1]
…» حضرت مهدي (عليه السلام) اصحاب خود را به تمام شهرها مي‌فرستد و آنان را به عدل و نيكي فرمان مي‌دهد، آنها را در كشورهاي اسلامي حاكم قرار داده و فرمان مي‌دهد تا شهرها را آباد سازند.»
28 ـ انتخاب افراد نجيب:
در انتخاب وزرا بايد نجيبان را برگزيد، همان گونه كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در انتخاب وزيران چنين مي‌نمايند.
امام صادق (عليه السلام) در روايتي اصحاب حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را اين چنين توصيف مي‌كند:
... » و هم النجباء ...» [2]
»...آنان افرادي نجيب مي‌باشند...»
29 ـ سخت گيري بر وزيران:
رئيس دولت اسلامي وظيفه دارد كه بر وزيران خود سخت گير بوده و از آنان حساب بكشد.
در حديثي آمده است:
»المهدي... رحيم بالمساكين، شديد علي العُمّال»[3]
…»مهدي (عليه السلام) بر مساكين رحيم و بر مديران كشور سخت گير است.»
از امام علي (عليه السلام) نقل شده كه فرمودند:
...»يأخذ الوالي من غيرها عُمّالها علي مساوي أَعمالها و تخرج له الأرض افاليذ كبدها ...»[4]
…»فرمانروايي كه از اين طايفه ـ امويان ـ نيست، عاملان حكومت را به جرم كردار زشتشان بگيرد ـ و عذري از آنان نپذيرد ـ زمين گنجينه‌هاي خود را بيرون آورد.»
و نيز درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) چنین نقل شده «...ليعزلنّ عنكم امراء الجور» [5]
…» از بين شما، فرماندهان و اميرانِ ظالم را عزل خواهد كرد.»
30 ـ ايمن سازي جاده‌ها:
حاكمان اسلامي وظيفه دارند تا جاده‌ها و راه‌ها را براي مردم امن نمايند، همان گونه كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) چنين خواهد كرد.
از امام صادق (عليه السلام) روايت شده كه فرمود:
»اذا قام حكم بالعدل و ارتفع في ايامه الجور و آمنت به السُبل ...» [6]
»هر گاه او قيام كند، به عدل حكم كرده و در روزگاران او ظلم برچيده شود و راه‌ها امن گردد.»
31 ـ عزل قاضيان زشت‌كار:
وظيفه مسئولان قضايي نظام اسلامي است كه قاضيان زشت‌كردار را از اين منصب مهم عزل نمايند همان گونه كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) چنين خواهد كرد.
از امام علي (عليه السلام) نقل شده كه فرمود:
»و لينزعنّ عنكم قضاة السوء و ليقبضنّ عنكم المراضين ...» [7]
»حضرت مهدي (عليه السلام) قاضيان زشت كردار را كنار خواهد زد و دست سازشكاران را از سر مردم كوتاه خواهد نمود.»
32 ـ برپايي حدود الهي:
حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در عصر ظهور، حدود الهي را برپا و اقامه مي‌فرمايد، ما نيز كه زمينه سازان ظهور او هستيم وظيفه داريم كه چنين كنيم و از تبليغات دشمن نهراسيم، زيرا با اين كار است كه جلوي فحشا و منكرات گرفته مي‌شود.
در حديثي آمده است:
…»يقيم حدود الله و يحكم بحكم الله» [8]
…»حضرت مهدي (عليه السلام) حدود الهي را بر پا كرده و به حكم الهي قضاوت خواهد نمود.»
33 ـ پراكنده كردن لشكر:
بهترين راه محافظت از يک شهر يا كشور، پراكنده ساختن لشكر در سطح كشور است تا تمام مرزها حفظ شده و در صورتي كه از هر نقطه‌اي دشمن حمله‌ور شود بتوان از كشور دفاع نمود و يا اينكه بتوان امنيت را به همه جا منتقل كرد و اين عملكرد حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) و استراتژي او در امور نظامي است.
در حديثي آمده است:
...»ثمّ يُفرّق الجنودَ منها في الأمصار»[9]
«...آن گاه ارتش خود را از مكه به شهرها پراكنده مي‌سازد.»
و در حديثي ديگر آمده است:
…»و يفرّق الجنود في البلاد» [10]
…»او لشكريان را در شهرها پراكنده مي‌سازد.»
34 ـ امر به معروف و نهي از منكر:
مسئولان نظام اسلامي بايد امر به معروف و نهي از منكر را در رأس وظايف خود قرار دهند همان گونه كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نيز اين چنين خواهد كرد.
در حديثي آمده است: «انّ الدنيا لا تذهب حتي يبعث الله عزوجل رجلا منّا اهلَ البيت يعمل بكتاب الله لايري فيكم منكراً الاّ انكره» [11]
»دنيا پايان نمي‌يابد تا اينكه خداي عزّوجلّ، مردي از ما اهل بيت را برانگيزد. او به كتاب خدا عمل مي‌كند و هيچ زشتي را در شما نمي‌بيند جز آنكه از آن نهي مي‌كند.»
و در روايتي ديگر آمده است: «النبي و الوصي و القائم يأمرهم بالمعروف اذا قام و ينهاهم عن المنكر» [12]
»پيامبر و وصي و قائم چون قيام كنند مردم را به معروف دستور داده و از منكر نهي مي‌كنند.»
درباره كارگزاران حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) آمده است: «و يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر»؛ [13] «آنان امر به معروف و نهي از منكر مي‌كنند.»
پينوشتها:
[1]. يوم الخلاص، ج 2، ص65.
[2]. دلائل الامامة، ص555..
[3]. بشارة المصطفى، ص318، ح 31.
[4]. نهج البلاغه، خطبه 138، بحارالانوار، ج 51، ص130، ح 25.
[5]. بحارالأنوار، ج 51، ص120.
[6]. الارشاد، مفيد، ج 2، ص384، بحارالانوار، ج 53، ص338، باب 27.
[7]. مجلسی، بحارالأنوار، ج 51، ص120، ح 23.
[8]. كمال الدين، ج 1، ص155، بحارالانوار، ج 36، ص207، باب 40.
[9]. الارشاد، مفيد، ج 2، ص379.
[10]. اربلی، كشف الغمه، ج 2، ص463.
[11]. کلینی، كافى، ج 8، ص396، ح 597..
[12]. همان، ج 1، ص429، ح 83.
[13]. همان.
منبع:ماهنامه امان، ش15
نویسنده: علی اصغر رضوانی
مقدمه
در شماره‌هاي پيشين به 15 پيام از پیامهای حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) به دولتمردان، اشاره كرديم و اينک برخي ديگر از پيام‌ها را مدنظر قرار مي‌دهيم.
16. حكومت، وسيله‌اي براي گسترش عدالت:
نبايد حكومت‌داري، هدف اصلي مسوولان نظام اسلامي باشد؛ بلكه بايد وسيله‌اي براي گسترش عدالت در روي زمين باشد.
در روايتي درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشریف) الشريف به نقل از پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله)، آمده است:
«لا تنقضي الساعة حتي يملك الارض رجل من اهل بيتي يملا الارض عدلاً كما ملئت قبله جوراً...»، «قيامت برپا نمي‌شود تا اينكه مردي از اهل‌بيتم، حاكم زمين گردد، آنگاه آن را پر از عدل خواهد كرد، همانگونه كه پيش از آن، پر از ظلم شده باشد...»
17. جلب خشنودي مردم:
كساني كه به حكومت يا پُست و مقامي رسيدند، بايد تا جايي كه مي‌توانند به امور مراجعه كنندگان رسيدگي كنند و آنان را خشنود نمايند.
دربارة حكومت حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) چنین مي‌خوانيم:
الف. «يرضي في خلافته اهل الارض و اهل السماء و الطير في الجوّ»، در روزهاي خلافتش، اهل زمين و آسمان و پرندگان هوا، خشنود خواهند شد.» [1]
ب. «يرضي عنه ساكن السماء و ساكن الارض؛ ساكنان آسمان و زمين از او خشنود گردند.» [2]
ج. «يحبّه ساكن السماء و ساكن الارض... يتمني الاحياء الاموات ليروا العدل و الطمأنينة ...، اهالي آسمان و زمين، او را دوست مي‌دارند... و زنده‌ها آرزو مي‌كنند، اي كاش مرده‌ها هم زنده بودند تا عدالت و آرامش را به چشم خود مي‌ديدند...» [3]
18. حفظ ارتباط مردمي:
مسئولان و دولتمردان به سبب مسائل امنيتي و اشتغال‌هاي بسياري كه دارند، نمي‌توانند ارتباط نزديكي با مردم داشته باشند؛ ولي وظيفه دارند، ارتباط مردمي را حفظ كرده و از درددل آنان آگاهي پيدا كنند، همانگونه كه حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در عصر غيبت صغری، ارتباط خود را با مردم از راه وكلا و سفيران حفظ نمود و بعد از آن هم در عصر غيبت كبري، خود حضرت هنگام ضرورت به فرياد شيعيان رسيده، رفع گرفتاري مي‌نمايند.
امام مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در توقيع خود به شيخ مفيد مي‌فرمايند:
«إنّا غير مهملين لمراعاتكم و لا ناسين لذكركم و لولا ذلك لنزل بكم اللأواء و اصطلمكم الأعداء؛ ما در رسيدگي و سرپرستي شما، كوتاهي و اهمال نكرده، شما را از ياد نبرده‌ايم كه اگر جز اين بود، دشواري‌ها و مصيبت‌ها بر شما فرود مي‌آمد و دشمنان، شما را ريشه‌كن مي‌نمودند.»[4]
19. حضور غير علني ميان مردم:
اگر به سبب مصالح امنيتي و … مسوولان نمي‌توانند، ميان مردم باشند، بايد سرزده به ارگان‌ها و اداره‌ها رفته، از درددل مردم آگاه شوند، همانگونه كه امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) در عصر غيبت كبری ميان مردم آمده، به آنان رسيدگي مي‌كنند.
20. زندگي ميان مردم:
حاكمان اسلامي، بايد ميان مردم زندگي كرده، از وضع زندگي آنان آگاه باشند.
در حديثي درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) آمده است:
«... يعيش فيهم ...؛ ... حضرت مهدي (عليه السلام)، ميان مردم زندگي مي‌كند...»[5]
21. دستور به عدالت محوري:
حاكم اسلامي، بايد به واليان خود دستور دهد تا جايي كه مي‌توانند، عدالت‌گستر باشند.
در حديثي درباره حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) مي‌خوانيم:
«... يبعث المهدي الي أمرائه بسائر الأمصار بالعدل بين الناس ...؛ ... حضرت مهدي (عليه السلام)، اميران و كارگزاران خود را به شهرها مي‌فرستد و دستور مي‌دهد، عدالت را ميان مردم اجرا كنند…»[6]
22. معيار اخلاص در گزينش وزيران:
رئيس دولت اسلامي وظيفه دارد در گزينش وزيران، دو چيز را معيار قرار دهد، يكي برتري در دانش (تعهّد و تخصّص) و ديگري اخلاص در عمل.
در حديثي از امام جواد (عليه السلام) نقل شده كه فرمود: «... فاذا اجتمعت له هذه العدة من اهل الاخلاص اظهر الله امره...؛ ... هنگامي كه براي حضرت مهدی، اين شماره از مخلصان فراهم شود، خداوند، امر او را آشكار خواهد نمود ...»[7]
پينوشتها:
[1]. اربلی، كشف الغمه، ج 3، ص269 و مجلسی، بحارالانوار، ج 53، ص80.
[2]. همان، ص471.
[3]. اربلی، كشف الغمه، ج 2، ص469.
[4]. طبرسی، احتجاج، ج 2، ص323؛ راوندی، قطب الدین، الخرائج و الجرائج، ج 2، ص903، مجلسی، بحارالأنوار، ج53، ص175، ح7.
[5]. بشارة المصطفى، ص383.
[6]. منتخب الأثر، ص593، ح 4.
[7]. ابن بابویه، كمال الدين، ص378، ح 2؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص283، ح 10.
منبع: ماهنامه موعود، ش14
نویسنده :علی اصغر رضوانی
