در این سوره چند آيه پیرامون مهدویت وجود دارد.

«و الليل اذا يغشي، و النهار اذا تجلي» [1]

قسم به شب، در آن هنگام كه جهان را بپوشاند و قسم به روز، هنگامي كه تجلي كند».

محمد بن مسلم گويد: از حضرت باقر (علیه السلام)، تاويل آيات فوق را سوال نمودم. حضرت در پاسخ، فرمود:

«مراد از ليل، (اولي) و (دومي) است كه تاريكي جهل و ستم آنها، روشنائي اميرالمومنين (علیه السلام) را در خلافتي كه براي خودشان تشكيل دادند، پوشانده و حق آن بزرگوار را غصب نمودند و آن حضرت صبر كرد تا دولت آنها به پايان رسيد و مقصود از نهار ( وجود مقدس) حضرت قائم آل محمد (عجل الله تعالي فرجه الشریف)  است، چون ظاهر شود باطل را محو نموده و از بين ببرد، و در قرآن خداوند مثلهايي براي مردم زده ولي مخاطب قرآن پيامبر اكرم و ما ائمه هستيم و مثلهاي قرآن را جز ما كسي نمي‌داند و نمي‌فهمد» . [2]

پي نوشت:

[1]. سوره ليل، آيات 1 و 2

[2]. الف) غاية المرام، ص757 - ب) تفسير صافي، ج ،5 ص 336

در این سوره دو آيه پیرامون مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 20-23

«و أسبغ عليكم نعمة ظاهرة و باطنة» [1]

و (خداوند متعال)، نعمتهاي خود را- چه نعمتهاى ظاهر و چه نعمتهاى باطن- بر شما گسترده و افزون ساخته است.

حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) فرمود:

«نعمت ظاهري، امام ظاهر است و نعمت باطنى، امام غايب است كه از ديدگان مردم پنهان مى‌شود و گنجهاى زمين براى او آشكار می‌گردد و هر چيز دورى برايش نزديک باشد». [2]

«و من يسلم وجهه  الى الله و هو محسن فقد استمسک بالعروة الوثقى و الي الله عاقبه الأمور»[3]

كسي كه رخ خود را تسليم خدا كند در حالي كه نيكوكار باشد به دستگيره محكمي چنگ زده

(و به تكيه‌گاه مطمئني تكيه كرده است) و عاقبت همه كارها به سوي خدا است.

پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) فرموده:

«هر كسي از امامان و فرزندان حسين (عليه السلام) اطاعت كند، به تحقيق اطاعت خدا را نموده و هر كس از دستورات ايشان تخلف نمايد، بدون ترديد نافرماني خدا كرده زيرا كه ايشان دستگيره محكم و تكيه‌گاهی مطمئن و وسيلة (تقرب) به سوى پروردگار مى‌باشند». [4]

امامان از فرزندان إمام حسين (عليه السلام) نه نفرند. اول آنها سجاد (عليه السلام) و آخر آنان حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) است كه در كتب عامه و خاصه نام آنها آمده است.

پي‌نوشت:

[1]. سوره لقمان، آيه 20

[2]. الف) تفسير صافي، ص 148 - ب) الصراط المستقيم، ج 2، ص 229 - ج) بحار الانوار، ج 51، ص 64

[3]. سوره لقمان، آيه 22

[4]. ينابيع المودة، ص 445

در این سوره تنها يک آيه پیرامون مهدویت وجود دارد و آن آيه یکم این سوره است

«اقتربت الساعة و انشق القمر» [1]

قيامت نزديک شد و ماه از هم شكافت.

مفضل بن عمر از امام صادق (عليه السلام) روايتى را نقل مى‌كند كه حضرت درباره اين آيه شريفه فرمود: ساعت قيام قائم (عليه السلام)نزديک است. [2]

پي‌نوشت:

[1]. سوره قمر، آيه 1

[2]. الف) ينابيع المودة، ص 428 - ب) تفسير صافي، ج 5، ص 99

در این سوره تنها يک آيه پیرامون مهدویت وجود دارد و آن آيه 15 است

«اذا تتلي عليه آياتنا قال اساطير الاولين» [1]

هنگامي كه آيات ما بر او خوانده مي‌شود، مي‌گويد: اينها افسانه‌هاي پيشينيان است.

در كنز الفوائد از امام ششم حضرت صادق (عليه السلام)  نقل است كه حضرت فرمود :

«بي‌دينان چون خبر ظهور قائم آل محمد (عجل الله تعالي فرجه الشریف) را بشنوند، آن را افسانه ‌پندارند و هنگامي كه او را به ببينند مي‌گويند: ما تو را نمي‌شناسيم و تو از فرزندان فاطمه زهرا (سلام الله عليها) نيستي، همچنان كه مشركين اين گونه سخنان را به پيامبر  مي‌گفتند». [2]

پي‌نوشت‌ها :

[1]. سوره قلم، آيه 15

[2]. الف) اثبات الهدي، ج 7، ص61 - ب) بحار الانوار، ج 51، ص 61

در این سوره دو آيه پیرامون مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 5- 6

«و نريد ان نمن على الذين استضعفوا  في الأرض و نجعلهم أئمة و نجعلهم الوارثين» [1]

اراده ما بر اين قرار گرفته است كه به مستضعفين نعمت بخشيم و آنها را پيشوايان و وارثين روى زمين قرار دهيم.

اميرالمؤمنين على (عليه السلام) ذيل اين آيه فرمودند:

«ايشان، آل محمد (عليهم السلام) هستند، خداوند مهدى آل محمد (عجل الله تعالي فرجه الشریف) را برمى‌انگيزاند تا توسط او مؤمنان را عزيز و دشمنان را ذليل و زبون گرداند» [2]

حكيمه خاتون دختر امام محمد تقى (عليه السلام) مى‌گويد:

«ابو محمد حسن عسكرى (عليه السلام) كسى را فرستاد و مرا خواست، سپس فرمود: اى عمه، امشب افطار نزد ما باش، آن شب هم شب پانزدهم شعبان بود، خداى سبحان امشب حجت خود را در زمين ظاهر مى‌كند.

حكيمه خاتون مى‌گويد: رفتم و شب را در خانه حضرت خوابيدم، وقت سحر بيدار شدم و دو سوره از قرآن (الم سجده) و (يس) را خواندم، دريافتم كه حالت اضطرابى براى (حضرت) نرجس خاتون پديدار شد، لباس خود را كنار زده، ناگاه ديدم مولودى (طفلى) در حال سجده به دنيا آمد.

امام حسن عسكرى (عليه السلام) مرا صدا زد و فرمود: اى عمه، طفل را نزد من بياور، او را گرفتم و نزد امام (عليه السلام) بردم و ـن حضرت، مولود مسعود را روى سينه خود قرار داد و زبان خود را به دهان آن طفل وارد نمود و دست خود را به چشمها و گوشها و مفاصل او كشيد. بعد فرمود: سخن بگو پسرم، نوزاد جواب داد: (اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شريک له و اشهد ان محمدا رسول الله) و بر اميرالمؤمنين و امامان (معصوم) صلوات فرستاد، تا رسيد به پدرش، بر حضرت نيز صلوات و درود فرستاد، سپس ابو محمد فرمود: اى عمه، طفل را نزد مادرش ببر كه بر مادر خود سلام دهد، بعد او را بياور. من حضرت را نزد نرجس خاتون بردم و او بر حضرت نرگس سلام گفت، او را خدمت پدر بزرگوارش برگرداندم، آن جناب فرمود: اى عمه، روز هفتم نزد ما بيا. رفتم و روز هفتم برگشتم، حضرت فرمود: عمه آن طفل را نزد من بياور و او را آوردم. بعد از آن كه عمل روز اول را انجام داد، فرمود: پسرم سخن بگو و آنگاه شهادتين را بر زبان جارى كرد، و بر أجداد گراميش (صلوات الله عليهم) يكى بعد از ديگرى درود و صلوات فرستاد. سپس اين آيه را تلاوت نمود: «و نريد ان نمن على الذين استضعفوا في الأرض و نجعلهم أئمة و نجعلهم الوارثين»[3]

«و نمكن لهم في الأرض و نري فرعون و هامان و جنودهما منهم ما كانوا يحذرون» [4]

و حكومت (مستضعفين) را در روى زمين پابرجا سازيم و به فرعون و هامان و لشكريان آنها آن چه را بيم داشتند از اين گروه نشان دهيم.

امام سجاد (عليه السلام)، فرمود:

قسم به آن خدائى كه محمد (صلي الله عليه و آله) را به حق بشارت و انذار دهنده مبعوث نمود، به درستى كه نيكوكاران از ما اهل بيت و شيعيانمان به منزله موسى و پيروانش خواهند بود و همچنين دشمنان ما و پيروانشان به منزله فرعون و پيروانش مى‌باشند. [5]

همچنین امام باقر و امام صادق (عليهما السلام) ذيل آيه فوق فرمودند:

«مراد از فرعون و هامان دو نفر از ستمكاران قريش هستند كه خداوند در موقع ظهور قائم آل محمد آنها را به دنيا بر مي‌گرداند تا كيفر و انتقام ظلمى كه به اهل بيت پيامبر (صلي الله عليه و آله) نموده‌اند از ايشان بكشد» [6]

پي‌نوشت‌ها:

[1]. سوره قصص، آيه 5

[2]. الف) تفسير صافي، ج 4، ص 80 - ب) غاية المرام، ص 754

[3]. الف) ينابع المودة، ص 449 - ب) الصراط المستقيم، ج 2، ص21

[4]. سوره قصص، آيه 6

[5]. الف) تفسير صافي، ج 4، ص81 - ب) شواهد التنزيل، ج 1، ص431، به همين مضمون تقريبا

[6]. تفسير جامع، ج 5، ص 155

در این سوره دو آیه پیرامون مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 41 و 42

«و استمع يوم يناد المنادي من مكان قريب. يوم يسمعون الصيحة بالحق ذلك يوم الخروج» [1]

گوش فرا ده و منتظر روزى باش كه منادى از مكان نزديک، ندا مى‌دهد. روزى كه همگان صيحه رستاخيز را به حق شنوند، آن روز، روز خروج است.

امام صادق (علیه السلام) پيرامون تفسير اين دو آيه شريفه، فرمودند:

«منادى به نام قائم و نام پدرش ندا مى‌دهد و (صيحه) در اين آيه، صداى آسمانى است كه در روز خروج حضرت مهدى قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) شنيده مى‌شود. [2]

پي‌نوشت:

[1]. سوره ق، آيات 41،42

[2]. الف) ينابيع المودة، ص 429 - ب) غاية المرام، ص751

در آن چهار آيه پیرامون بحث مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 1،2،3 و 4

«و الفجر، و ليال عشر، و الشفع و الوتر، و الليل اذا يسر» [1]

به سپيده‌دم سوگند و به شبهاي ده‌گانه و به زوج و فرد و به شب، هنگامي كه (به روشنائي روز) حركت مي‌كند، سوگند، كه پروردگارت در كمين ظالمان است.

جابر جعفي از امام صادق (عليه السلام) در ذيل این آيات شريفه، روايتي را نقل مي‌كند كه حضرت فرمود:

«مراد از (و الفجر)، حضرت قائم (عليه السلام) است و مراد از (و ليال عشر)، امامان از حسن تا امام يازدهم (عليهم السلام)، هستند و مراد از (الشفع)، اميرالمومنين (عليه السلام) و فاطمه (سلام الله عليها) مي‌باشد و مراد از (الوتر)، خداي يكتا و بدون شريک است و مراد از (الليل اذا يسر) دولتي است كه تا دولت حضرت قائم (عليه السلام)، ادامه پيدا مي‌كند. [2]

پي‌نوشت‌ها:

[1]. سوره فجر، آيات 1 الي 4

[2]  تفسير برهان، ج 4، ص 457

در این سوره دو آيه پیرامون بحث مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 25-28

«لو تزيلوا لعذبنا الذين كفروا منهم عذابا اليما» [1]

و اگر مؤمنان و كفار از هم جدا مى‌شدند، كافران را عذاب دردناكى مى‌كرديم.

امام صادق (عليه السلام) در تفسير اين آيه شريفه، فرمود:

«به درستى كه براى خداوند متعال، ودايعى است كه در اصلاب قوم كفار و منافقين قرار داد و قائم ما ظاهر نمى‌شود تا آن امانات (از خوبان) بيرون آيند پس هر زمانى كه حجت خدا ظهور مى‌كند كفار و منافقين را به قتل مى‌رساند» [2]

«هو الذى ارسل رسوله بالهدى و دين الحق ليظهره على الدين كله» [3]

او كسى است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاده تا آن را بر همه اديان پيروز كند.

محمد بن فضيل مى‌گويد: تفسير اين آيه را از حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام) سئوال كردم، حضرت فرمود:

«مقصود از دين حق، وصايت و ولايت اميرالمؤمنين (عليه السلام) است كه پروردگار امر به آن نموده كه جز تمام اديان هنگام ظهور امام عصر (روحى له الفداء) چيره مى‌شود. و خداوند مى‌فرمايد: ما ولايت قائم و نور او را اگر چه كافرين به ولايت اميرالمؤمنين (عليه السلام) كراهت داشته باشند، به مرحله كمال و اتمام مى‌رسانيم».[4]

اين آيه شريفه وعده‌اى صريح و قاطع از سوى خداوند قادر متعال، در رابطه با پيروزى اسلام بر همه اديان به دست مبارک حضرت بقية الله الاعظم روحى له الفدا است.

لازم به ذکر است که اين آيه مباركه و وعده الهى در قرآن مجيد در سه سوره (توبه- فتح- صف) ذكر شده است

پي‌نوشت:

[1]. سوره فتح، آيه 25

[2]. الف) تفسير برهان، ج 4، ص198 - ب) ينابيع المودة، ص429

[3]. سوره فتح، آيه 28

[4]. تفسير برهان، ج4، ص200

در این سوره یک آيه پیرامون مهدویت وجود دارد

«الذين يحملون العرش و من حوله يسبحون بحمد ربهم و يؤمنون به و يستغفرون للذين آمنوا» [1]

فرشتگانى كه حاملان عرشند و آنها كه گرداگرد آن (طواف مى‌كنند)، تسبيح و حمد خدا مى‌گويند و به او ايمان دارند و براى مؤمنان استغفار مى‌نمايند.

از امام هشتم على‌بن موسى الرضا (عليه السلام) از پدرش از آباء گرامیش و آنها از اميرالمؤمنين على بن ابى طالب (سلام الله عليهم اجمعين) نقل است كه آن حضرت فرمود:

رسول خدا (صلي الله عليه و آله) فرمود:

«خداى سبحان خلقى را برتر از من و بزرگوارتر از من نيافريد. عرض كردم يا رسول الله، شما والاتريد يا جبرئيل؟ پيامبر (صلي الله عليه و آله) فرمود: يا على، خداى تبارک و تعالى، پيامبران مرسلين را بر فرشتگان مقربين برترى داد و مرا بر جميع انبيا و مرسلين و تمام فرشتگان، فضل و برترى داده، پس از من تو را برترى داده است و پس از آن يا على، براى امامان از فرزندان تو اين برترى را قرار داده است. ياعلى بدان ملائكه از خدمتگزاران ما و خدمتگزاران دوستان ما هستند (سپس اين آيه را تلاوت نمود) «و الذين يحملون العرش و من حوله يسبحون بحمد ربهم و يؤمنون به و يستغفرون للذين آمنوا» و براى كسانى كه داراى ولايت ما هستند استغفار مى‌كنند» [2].

مقصود قرآن كريم از مؤمنين اشاره به ولايت پيامبر و امامان معصوم (عليهم السلام) مى‌باشد كه ملائكه براى آنان دعا مى‌كنند و براى آنها استغفار مى‌نمايند. در چندين مورد در آيات گذشته ثابت شد كه امامان معصوم، جانشينان بر حق خاتم انبياء (صلي الله عليه و آله) هستند و آنها دوازده نفرند، اول آنها اميرالمؤمنين و آخرين آنان حضرت مهدى قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) است كه اين آيه شامل حضرت حجت (عليه السلام) و دوستان و يارانش مى‌باشد.

پي‌نوشت:

[1]. سوره غافر، آيه 7

[2]. الف) ينابيع المودة، ص 458 - ب) تفسير الفرات الكوفي، ص 375

در این سوره دو آيه پیرامون مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 15-39

«و لئن جاء نصر من ربک». [1]

هنگامى كه پيروزى از سوى پروردگارت بيايد.

نصر الهى در اين آيه شريفه به معنى ظهور حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) است.[2]

«بل هو آيات بينات في صدور الذين اتوا العلم». [3]

بلكه اين كتاب آسمانى مجموعه‌اى از آيات روشنى است كه در سينه صاحبان دل (علم) جاي دارد.

على بن اسباط نقل مي‌كند: مردى از امام صادق (عليه السلام) از تفسير اين آیه، پرسيد، حضرت در جواب فرمود:

«مقصود مائيم كه قائم به امر خدا يكى پس از ديگرى هستيم تا اين كه صاحب شمشير (يعنى حضرت بقية الله، بيايد و در هنگامه آمدن صاحب شمشير، امر به گونه‌اى ديگر خواهد شد. [4]

پي‌نوشت:

[1]. سوره عنكبوت، آيه 10

[2]. الف) بحار الانوار، ج 51، ص 48 - ب) تفسير صافي، ج 4، ص112 - ج) تفسير برهان، ج 4، ص 245

[3]. سوره عنكبوت، آيه 49

[4]. الف) تفسير برهان، ج 4، ص 256 - ب) اثبات الهدي، ج 7، ص127