تعیین وقت برای ظهور جایز نیست و بر اساس روایات معصومین (علیهم السلام) ما وظیفه داریم کسانی را که به تعیین وقت برای ظهور می‌پردازند، تکذیب کنیم. در اینجا برای آشنایی بیشتر، به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم.

امام صادق (علیه السلام) در روایتی خطاب به محمدبن مسلم می‎فرماید: «ای محمد، هر کس برای تو خبری از ما درباره تعیین وقت [ظهور] نقل کرد در تکذیب او درنگ نکن؛ زیرا ما [اهل بیت] برای هیچ کس وقت ظهور را تعیین نکرده ایم».

در روایات دیگری وقتی «مِهزَم» به امام صادق (علیه السلام) عرض می‌کند: فدایت شوم، در مورد این امری که ما در انتظار آنیم، مرا آگاه کنید که چه زمانی واقع می‌شود؟

آن حضرت می‌فرماید: «ای مهزم! آنان که [برای این امر] تعیین وقت می‌کنند، دروغ می‌گویند و آنها که [در این امر] شتاب می‌کنند، نابود می‌شوند و کسانی که تسلیم می‌شوند، نجات می‌یابند.»

همچنین در توقیعی که از ناحیه مقدسه صاحب الزمان (علیه السلام) در پاسخ به پرسش‌های «اسحاق بن یعقوب» وارد شده، چنین می‌خوانیم: «اما آشکار شدن فرج، به اراده خداوند است و آنان که [برای ظهور] وقت تعیین می‌کنند دروغ می‌گویند.»

توجه به روایات یادشده به خوبی این نکته را بر ما روشن می‌سازد که ما، نه تنها حق نداریم به استناد برخی رویدادهای اجتماعی و یا حوادث طبیعی به پیش بینی زمان ظهور و تعیین وقت برای آن بپردازیم؛ بلکه بر ما لازم است ادعای کسانی را که مدعی دانستن زمان ظهورند تکذیب کنیم و جلوی نشر این گونه ادعاها را بگیریم.

فلسفه این حکم نیز روشن است؛ تصور کنید اگر هر از چندی زمانی برای ظهور تعیین شود و ظهور به وقوع نپیوندد چه پیش خواهد آمد. آیا مردم رفته رفته ناامید نمی‌شوند و اعتقاد خود را نسبت به اصل اندیشه مهدویت و ظهور منجی از دست نمی دهند؟! بنابراین باید بسیار مواظب بود و اجازه نداد که «انتظار فرج» به عنوان ارزشمندترین سرمایه اعتقادی شیعه در عصر غیبت، بازیچه دست جاهلان یا شهرت طلبان گردد.

ظهور را از نزدیک ببینیم

اگر چه ما از تعیین زمان برای ظهور نهی شده‌ایم اما این بدان معنا نیست که با موضوع ظهور به عنوان واقعه‌ای دور از دسترس که در آینده‌ای دور و نامعلوم به وقوع می‌پیوندد برخورد کنیم، بلکه باید همواره خود را در چند قدمی ظهور ببینیم و امیدوار باشیم که در زمان حیات خود، ظهور حضرت حجت (علیه السلام) را درک کنیم.

این نکته‌ای است که از مجموع روایاتی که در این زمینه از ائمه معصومین (علیهم السلام) نقل شده استفاده می‌شود؛ که از جمله می‌توان به بخشی از دعای عهد که از امام صادق (علیه السلام) نقل شده، اشاره کرد. در بخشی از دعای یادشده چنین می‌خوانیم:

بار خدایا! اندوه ودلتنگی این امت را باحضور ولیّ خود برطرف ساز و در ظهور او شتاب کن. دیگران ظهور او را دور می‌بینند ولی ما آن را نزدیک می‌بینیم...

پی‌نوشت:

برای مطالعة بیشتر ر.ک:معرفت امام زمان (علیه السلام)

و تکلیف منتظران، ابراهیم شفیعی سروستانی