مقالات
مهدویت در سوره مدثر
در این سوره چهار آيه پیرامون بحث مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 8 ـ 9 ـ 10 ـ 38 الي 48
«فاذا نقر في الناقور. فذلک يومئذ يوم عسير. علي الكافرين غير يسير» [1]
هنگامي كه در صور دميده شود، آن روز، روز سختي بوده و براي كافران آسان نيست.
مفضل از امام صادق (عليه السلام) نقل مي‌كند كه حضرت فرمود:
«زماني كه در گوش قائم ندا شود و اجازه قيام به او داده شود، او قيام مي‌كند. پس آن روز، روز گرفتاري كفار است. سپس فرمود: در قرآن، مثل‌ها زده شده كه ما مي‌دانيم و بس و غير از ما كسي آنها را نمي‌داند».
آري چنين است ، قرآن داراي ابعاد زيادي است، ظاهر و باطني دارد كه فقط راسخون در علم كه امامان معصوم (عليهم السلام) باشند، بر آن واقفند و اين حقيقت در احاديث زيادي آمده است.
«كل نفس بما كسبت رهينة الا اصحاب اليمين في جنات يتسائلون عن المجرمين ما سلككم في سقر قالوا لم نک من المصلين و لم نک نطعم المسكين و كنا نخوض مع الخائضين و كنا نكذب بيوم الدين حتي أتانا اليقين فما تنفعهم شفاعة الشافعين.
هر كسي در گرو اعمال خويش است، مگر اصحاب اليمين (كه نامه اعمالشان را به نشانه ايمان و تقوي به دست راستشان مي‌دهند) آنها در باغهاي بهشتند و از مجرمان سئوال مي‌كنند: چه چيز شما را به دوزخ فرستاد؟ مي‌گويند: ما از نمازگزاران نبوديم و مستمند را اطعام نمي‌كرديم و پيوسته با اهل باطل، همنشين و همصدا بوديم و همواره روز جزا را انكار مي‌كرديم تا زماني كه مرگ فرا رسيد. لذا شفاعت شفاعت كنندگان به حال آنها سودي نمي‌بخشيد.
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر این آیه، می‌فرمایند:
«اصحاب يمين، ما و شيعيانمان مي‌باشيم»
امام صادق (علیه السلام) نیز چنین می فرمایند:
«شيعيان ما اهل بيت در بهشت از مجرمين (كه بيرون بهشت هستند) مي‌پرسند: چه چيز شما را به دوزخ افكند؟ آنها مي‌گويند: ما نمازگزار نبوديم. يعني از شيعيان علي بن ابي طالب نبودند و باز مي‌گويند: و به درماندگان غذا نمي‌داديم و پيوسته با مردم گرافه‌گويي كرده و بيهوده به سر مي‌برديم و اين در روز ظهور قائم ماست. كه (يوم الدين) مي‌باشد چنان كه مي‌فرمايد: «يوم الدين (روز ظهور قائم آل محمد (عجل الله تعالي فرجه )) را تكذيب مي‌كرديم تا امروز كه يقين به (روزهاي قائم) پيدا كرده‌ايم. شفاعت هيچ كس به حال آنها سود ندارد و پيامبر اكرم هم در روز رستاخيز از آنان شفاعت نخواهد كرد».
پي‌نوشت:
[1]. سوره مدثر، آيات 8 ـ 9 ـ 10
مهدویت در سوره محمد
در این سوره يک آيه پیرامون مهدویت وجود دارد و آن آیه 18 این سوره است
«فهل ينظرون الا الساعة أن تأتيهم بغتة فقد جاء أشراطها فأنى لهم اذا جائتهم ذكرئهم» [1]
آيا آنها جز اين انتظارى دارند كه قيامت ناگهان برپا شود در حالى كه هم اكنون نشانه‌هاى آن آمده است، اما هنگامى كه بيايد، تذكر و ايمان آنها سودى نخواهد داشت.
مفضل از امام صادق (عليه السلام) روايت مى‌كند كه حضرت فرمود:
«مراد از ساعت (در اين آيه شريفه)، قيام قائم است». [2]
بر این اساس، (شرائط الساعة) علامت و نشانه‌هاى نزديک شدن قيامت است.
اما نشانه‌هاى قيامت از زبان رسول خدا (صلي الله عليه و آله) چنين است:
ابن عباس مى‌گويد: ما با پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) در حجة الوداع بوديم، حضرت حلقه درب خانه كعبه را گرفت و رو به سوى ما كرده، فرمود: آيا شما را از (شرائط الساعة) آگاه كنم؟ سلمان- كه آن روز از همه به پيامبر (صلي الله عليه و آله) نزديكتر بود- عرض كرد: آرى اى رسول خدا. پس حضرت فرمود: «از نشانه‌هاى قيامت، تضييع نماز، پيروى از شهوات، تمايل به هواپرستى، گرامى داشتن ثروتمندان، فروختن دين به دنيا است، در اين هنگام است كه قلب مؤمن در درونش ذوب می‌شود، آنچنان كه نمک در آب ذوب مى‌شود، اين همه زشتي‌ها را مى‌بيند و توانائى بر تغيير آن ندارد.»
سلمان گفت: اى رسول خدا، آيا چنين امرى واقع مى‌شود؟ حضرت فرمود: «آرى، سوگند به آن كس كه جانم به دست اوست. اى سلمان! در آن زمان زمامدارانى ستمگر، وزرايى فاسق، كارشناسانى ستم پيشه، و امنائى خائن بر مردم حكومت مى‌كنند»
سلمان پرسيد: آيا اين امر واقع مى‌شود؟
پیامبر فرمود: «آرى؟ سوگند به آن كس كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام زشتي‌ها، زيبا، و زيبايي‌ها، زشت مى‌شود. امانت به خيانتكار سپرده مى‌شود و امانت دار، خيانت مى‌كند، دروغگو را تصديق مى‌كنند و راستگو را تكذيب»
سلمان سئوال کرد: اى رسول خدا، آيا چنين چيزى واقع مى‌شود؟
پیامبر فرمود: «آرى؟ سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن روز حكومت به دست زنان و مشورت با بردگان خواهد بود، كودكان بر منابر مى‌نشينند و دروغ، ظرافت و زكات، غرامت و بيت المال، غنيمت به شمار مى‌آيد. مردم به پدر و مادر خود بدى مى‌كنند و به دوستانشان نيكى و ستاره دنباله‌دار در آسمان ظاهر مى‌شود.
سلمان گفت: آيا اين امر واقع مى‌شود؟
حضرت فرمود: «آرى؟ سوگند به كسى كه جانم به دست اوست، اى سلمان! در آن زمان زن با شوهرش در تجارت شريک مى‌شود (و هر دو تمام تلاش خود را در بيرون خانه و براى ثروت اندوزى به كار مى‌گيرند) باران كم و صاحبان كرم، خسيس و تهى‌دستان، حقير شمرده مى‌شوند، در آن هنگام بازارها به يكديگر نزديک مى‌گردد، يكى مى‌گويد: چيزى نفروختم و ديگرى مى‌گويد: سودى نبردم و همه زبان به شكايت و مذمت پروردگار مى‌گشايند»
سلمان گفت: اى رسول خدا، آيا اين امر واقع مى‌شود؟
حضرت فرمود: «آرى، سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن زمان، اقوامى به حكومت مى‌رسند كه اگر مردم سخن بگويند، آنها را مى‌كشند و اگر سكوت كنند، همه چيزشان را مباح مى‌شمرند، اموال آنها را غارت مى‌كنند و احترامشان را پايمال و خونهايشان را مى‌ريزند و دلها را پر از عداوت و وحشت مى‌كنند، و همه مردم را ترسان و خائف و مرعوب مى‌بينى»
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مى‌شود؟
حضرت فرمود: «آرى؟ سوگند به آن كس كه جانم به دست اوست. اى سلمان! در آن هنگام چيزى از مغرب مى‌آورند (قوانين از شرق و قوانين از غرب) و امت من متلون مى‌گردد! در آن روز واى برضعفاى امت از آنها و واى بر آنها از عذاب الهى، نه به كوچک، رحم مى‌كنند و نه بر بزرگان احترام مى‌گذراند و نه گنه‌كارى را مى‌بخشند، بدن‌هايشان همچون آدميان است، اما دلهايشان، همچون دل شيطانهاست»
سلمان گفت: اى رسول خدا، آيا اين امر واقع مى‌شود؟
حضرت فرمود: «آرى سوگند به آن كس كه جانم در دست اوست اى سلمان! در آن زمان، مردان به مردان قناعت مى‌كنند، و زنان به زنان، و بر سر پسران به رقابت بر مى‌خيزند، همانگونه كه براى دختران رقابت مى‌كنند. در خانواده‌هايشان، مردان خود را شبيه زنان و زنان خود را شبيه مردان مى‌كنند و زنان بر زين سوار مى‌شوند (و به خودنمائى مى‌پردازند) بر آنها لعنت خدا باد».
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مى‌شود؟
حضرت فرمود: « آرى؟ سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن زمان به تزيين مساجد مى‌پردازند، آن چنان كه معابد يهود و نصارا را تزيين مى‌كنند، قرآنها را مى‌آرايند (بى‌آنكه به محتواى آن عمل كنند) مناره‌هاى مساجد طولاني و صفوف نمازگزاران فراوان، اما دلها نسبت به يكديگر، دشمن و زبانها، مختلف است».
سلمان گفت: اى رسول خدا آيا اين امر واقع مى‌شود؟
پیامبر فرمود: «آرى، سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام پسران خود را با طلا تزيين مى‌كنند و لباسهاى ابريشمين «حرير» و «ديباج» مى‌پوشند و از پوستهاى پلنگ براى خود لباس تهيه مى‌كنند»
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مى‌شود؟
پیامبر فرمود: «آرى؟ سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام طلاق فزونى مى‌گيرد و حدي براى امر خدا اجرا نمى‌شود، اما با اين حال به خدا ضرر نمى‌زنند» (بلكه خودشان زيان مى‌بينند)
سلمان عرض كرد: آيا اين شدنى است، اى رسول خدا؟
حضرت فرمود: «آرى؟ سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام زنان خواننده و آلات لهو و نوازندگى آشكار مى‌شود و اشرار امتم به دنبال آن مى‌روند»
سلمان گفت: آيا اين شدنى است، اى رسول خدا؟
حضرت فرمود: «آرى، سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام ثروتمندان امتم براى تفريح به حج مى‌روند و طبقه متوسط براى تجارت و فقراى آنها براى ريا و تظاهر، در آن زمان اقوامى پيدا مى‌شوند كه قرآن را براى غير خدا فرا مي‌گيرند و با آن همچون آلات لهو رفتار مى‌كنند و اقوامى روى كار مى‌آيند كه براى غير خدا علم دين فرا مى‌گيرند، فرزندان نامشروع، فراوان مى‌شود و قرآن را به صورت غنا مى‌خوانند و براى دنيا از يكديگر سبقت مى‌گيرند».
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مى‌شود اى رسول خدا؟
حضرت فرمود: «آرى، سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! اين زمانى است كه پرده‌هاى حرمت دريده مي‌شود، گناه فراوان، بدان بر نيكان مسلط مى‌گردند، دروغ زياد مي‌شود، لجاجت آشكار و فقر فزونى مي‌گيرد و مردم با انواع لباسها بر يكديگر فخر مى‌فروشند، بارانها بى‌موقع مى‌بارد، قمار و آلات موسيقى را جالب مي‌شمرند و امر به معروف و نهى از منكر را زشت مى‌دانند، به گونه‌اى كه مؤمن در آن زمان از همه امت خوارتر است. قاريان قرآن و عبادت كنندگان پيوسته به يكديگر بدگويى مى‌كنند و آنها را در ملكوت آسمانها، افرادى پليد و آلوده مى‌خوانند».
سلمان عرض كرد: آيا اين امر واقع مى‌شود؟
حضرت فرمود: «آرى! سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام ثروتمند رحمى بر فقير نمى‌كند، تا آنجا كه نيازمندى در ميان جمعيت مي‌ايستد و اظهار حاجت مى‌كند و هيچ كس چيزى در دست او نمى‌نهد».
سلمان عرض كرد: اى رسول خدا آيا اين امر شدنى است؟
حضرت فرمود: «آرى، سوگند به كسى كه جانم در دست اوست، اى سلمان! در آن هنگام (روبيضة) سخن مى‌گويد».
سلمان عرض كرد: پدر و مادرم فدايت باد اى رسول خدا، (روبيضة) چيست؟
حضرت فرمود: «كسى درباره محروم سخن مى‌گويد كه هرگز سخن نمى‌گفت (و كسى اظهار نظر مى‌كند كه مجال اظهار نظر به او نمى‌دادند). در اين هنگام طولى نمى‌كشد كه فريادى از زمين بر مى‌خيزد، آن چنان كه هر گروهى خيال مى‌كنند اين فرياد در منطقه آنهاست. باز مدتى كه خدا مى‌خواهد به همان حال مى‌مانند، سپس در اين مدت، زمين را مى‌شكافند و زمين پاره‌هاى دل خود را بيرون مى‌افكند. منظورم طلا و نقره است. سپس به ستون هاى مسجد با دست مباركشان، اشاره كرده و فرمودند: همانند اينها و در آن روز ديگر طلا و نقره به درد نمى‌خورد (و فرمان الهى فرا مى‌رسد). اين است معنى سخن پروردگار «فقد جاء اشراطها». [3]
تمام اينها نشانه‌هاى آخرالزمان است كه در طليعه آن، ظهور حضرت بقية الله الاعظم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) اتفاق خواهد افتاد و منجى عالم بشريت قيام خواهد كرد و زمين را از لوث پليديها، پاک و منزه خواهد نمود- به اميد آن روز، انشاء الله-.
پي‌نوشت:
[1]. سوره محمد، آيه 18
[2]. ينابيع المودة، ص 428
[3]. تفسير القمي، ج 2، ص303
مهدویت در سوره مجادله
در این سوره يک آيه پیرامون مهدویت وجود دارد و آن آيه 22 است
«أولئک حزب الله ألا إن حزب الله هم المفلحون» [1]
آنها حزب الله هستند. بدانيد (و آ گاه باشيد) که حزب الله پيروز است.
جابر بن عبدالله انصارى روایت مفصلی را نقل مى‌كند که خلاصه آن چنين است، مردی يهودى به نام جندل بن جناده بر پيامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) وارد و چند سئوال از پيامبر (صلي الله عليه و آله) كرد.
حضرت همه را جواب دادند. مرد يهودى اسلام را اختيار نمود، سپس عرض كرد: يا رسول الله، ديشب در عالم خواب موسى بن عمران را ديدم كه به من امر نمود اسلام را نزد شما اختيار نمايم و به اوصياء و جانشينان شما تمسک جويم، آنان كيانند ؟ حضرت فرمود:
«جانشينان من 12 نفرند. اول آنان سيد اوصياء پدر امامان (اميرالمومنين على (عليه السلام )) و بعد از او فرزندانش، سپس يک به يک نام آنان را برد، تا رسيد به امام حسن عسكرى، يازدهمين وصى. سپس فرمود: بعد از او فرزندش محمد كه به مهدى قائم و حجت خوانده مى‌شود، است که غايب خواهد شد تا زمانى كه (از پرده غیبت) بيرون آمده و ظهور نمايد و زمين را از عدل و داد پر كند آن طور كه از جور و ستم پر شده باشد. خوشا به حال صبر كنندگان و بردباران غيبت او و خوشا به حالى كسانى كه ايشان را دوست مى‌دارند. آنها اشخاصى هستند كه خدا وصف آنان را در كتاب خود چنین آورده «هدي للمتقين الذين يؤمنون بالغيب» و نيز خدا در وصف آنها فرموده: «اولئ حزب الله الا إن حزب الله هم المفلحون» [2].
بنابراین، كسانى كه به امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشریف) ايمان داشته و در غيبت او بردبار و از منتظرين آن حضرت باشند و به آن حضرت اظهار علاقه و محبت نمايند و به اهداف و خواسته‌هاى ایشان جامه عمل بپوشانند، به خدا و به رسول او مؤمن خواهند بود و اينان رستگار خواهند شد.
پي‌نوشت:
[1]. سوره مجادله، آيه 22
[2]. ينابيع المودة، ص 422
آیات مهدویت در سوره مائده
در این سوره چهار آيه پیرامون مهدویت وجود دارد که عبارتند از آيات 3- 12-14-54
«اليوم يئس الذين كفروا من دينكم فلا تخشوهم و اخشون» [1]
امروز كافران از (زوال) آيين شما مايوس شدند، بنابراين از آنها نترسيده و از (مخالفت) من بترسيد.
امام باقر (عليه السلام) درباره اين آيه فرمود: «آن روز، روز ظهور قائم آل محمد (عليه السلام) است. بنى‌اميه نوميد مى‌شوند و آنها كافر گشته و از آل محمد (صلي الله عليه و آله) نوميد مي‌باشند. [2]
«و لقد أخذ الله ميثاق بنى‌اسرائيل و بعثنا منهم اثني عشر نقيباً» [3]
خدا از بني‌اسرائيل پيمان گرفت و از آنها دوازده رهبر و سرپرست بر انگيختيم.
روايات متعددي كه از طرق اهل تسنن وارد شده، (پيرامون آيه شريفه و لقد أخذ الله تا آخر) اشاره به خلفا و جانشينان دوازده گانه پيامبر اسلام (صلي الله عليه و آله) دارد كه نخستين آنها حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) و آخرين جانشين حضرت قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) مي‌باشد و تعداد آنها به تعداد نقباي بني‌اسرائيل، بیان شده است. [4]
«و من الذين قالوا إنا نصاري أخذنا ميثاقهم فنسوا حظاً مما ذكروا به» [5]
و از كساني كه ادعاي نصرانيت (و ياري مسيح) داشتند (نيز) پيمان گرفتيم، ولي آنها قسمت قابل ملاحظه‌اي از آن چه به آنان تذكر داده شده بود، به دست فراموشي سپردند.
ربيع شامي می‌گوید: امام صادق (عليه السلام) درباره اين آيه فرمود:
«يعني به زودي اين حظ و نصيب را ياد كنند و با قائم آل محمد (صلي الله عليه و آله) جماعتي از نصاري بيرون آيند.[6]
«يا أيها الذين آمنوا من يرتد منكم عن دينه فسوف يأتي الله بقوم يحبهم و يحبونه أذله علي المؤمنين أعزه علي الكافرين». [7]
اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، هر كس از شما از آيين خود بازگردد، به خدا زياني نمي‌رساند. خداوند در آينده جمعيتي را مي‌آورد كه آنها را دوست دارد و آنها (نيز) او را دوست دارند، در برابر مؤمنان متواضع و در برابر كافران نيرومندند.
سليمان بن هارون عجلي گويد: از امام صادق (عليه السلام) شنيدم که مي‌فـرمود:
«به درستي كه صاحب امر يعني قائم (عجل الله تعالي فرجه الشریف) محفوظ است. اگر تمام مردم از بين بروند، خداوند متعال اصحاب او را گرد او جمع مي‌كند و آنها هستند كه خداوند درباره آنها فرمود «يا ايها الذين آمنوا من يرتد منكم ...» [8]
پي‌نوشتها:
[1]. سوره مائده، آيه 3
[2]. الف) بحار الانوار، ج 51، ص 55 - ب) تفسير برهان، ج 1، ص 424
[3]. سوره مائده، آيه 12
[4]. تفسير نمونه، ج 4، ص 309
[5]. سوره مائده، آيه 14.
[6]. الف) ينابيع المودة، ص422 - ب) تفسير برهان، ج 1، ص 454
[7]. سوره مائده، آيه 54
[8]. غاية المرام، ص226
